29 Οκτωβρίου 2010

Η "ορθογραφία της αγάπης" του Μιχάλη Ανδρονίκου απόψε στον "Ιανό"

 

Μουσικοθεατρική παράσταση - Παρουσίαση δίσκου
Η "ορθογραφία της αγάπης"

Το καινούργιο έργο του συνθέτη Μιχάλη Ανδρονίκου

Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010
στις 21.00, στον ΙΑΝΟ, Σταδίου 24, Αθήνα

Ερμηνεύουν οι:
Σίσσυ Κασάνδρα, Νίκος Αϊβαλής, και η σοπράνο Γιολάντα Αθανασοπούλου

Σκηνοθετική επιμέλεια: Νίκος Αϊβαλής
Μουσική επιμέλεια, πιάνο: Άλκηστη Ραυτοπούλου
Κιθάρα, κλαρινέτο, φλάουτο: Φώτης Μυλωνάς

Μιλούν οι:
Θανάσης Συλιβός (εκδότης, ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ)
Στέλλα Βλαχογιάννη (δημοσιογράφος, ποιήτρια)

ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

27 Οκτωβρίου 2010

Μιχάλης Τερζής: "Γέφυρα Ρίου - Αντίρριου"



MIXAΛΗΣ ΤΕΡΖΗΣ


ΓΕΦΥΡΑ ΡΙΟΥ – ΑΝΤΙΡΡΙΟΥ

Μουσική από το ομώνυμο ντοκιμαντέρ



Ένα όραμα του 19ου αιώνα, πραγματώθηκε την αυγή του 21ου αιώνα, όταν, στις 24 – 5 – 2004, ολοκληρώθηκε η γέφυρα «Χαρίλαος Τρικούπης» του Ρίου – Αντίρριου.



Το θαυμαστό αυτό έργο, της γέφυρας του Ρίου – Αντίρριου, εγκαινιάστηκε στις 7 Αυγούστου του 2004 και την ίδια εκείνη μέρα, προβλήθηκε στην ΕΡΤ το ομώνυμο ντοκιμαντέρ των Πάνου Υφαντή – Τάσου Μπιρσίμ, σε μουσική του Μιχάλη Τερζή.



Οι συνθέσεις του Μιχάλη Τερζή - που γράφτηκαν αποκλειστικά για τις ανάγκες αυτού του ντοκιμαντέρ - είναι μεστές, ώριμες, πλημμυρισμένες από λεπτές λυρικές αποχρώσεις, αλλά κι έντονες ρυθμικές εξάρσεις και μας μιλούν για το ανθρώπινο όνειρο που στέκεται πάνω απ’ τα κύματα και γίνεται πράξη κι έργο.



Tώρα, η μουσική για τη γέφυρα του Ρίου – Αντίρριου, κυκλοφορεί σε cd, από το ΜΕΤΡΟΝΟΜΟ, δίνοντας τη δυνατότητα, σε όλους μας, να απολαύσουμε ένα καλλιτεχνικό έργο, αντάξιο του μεγάλου έργου που το ενέπνευσε.



Στο cd «Γέφυρα του Ρίου - Αντίρριου» εμπεριέχεται το ολοκληρωμένο (αφού στο ντοκιμαντέρ χρησιμοποιήθηκαν μόνο μικρά αποσπάσματά του) μουσικό έργο του Μιχάλη Τερζή, εμπλουτισμένο με καινούριες ηχογραφήσεις κι ενορχηστρώσεις, καθώς και με περαιτέρω επεξεργασία, ανάπτυξη και διεύρυνση των μουσικών θεμάτων του συνθέτη. Η ηχογράφηση του έργου έγινε με τα πιο σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, ενώ, συμμετέχουν κορυφαίοι Έλληνες σολίστες μουσικοί.



Η έκδοση του έργου υποστηρίχθηκε με ξεχωριστό ενδιαφέρoν από την "ΓΕΦΥΡΑ" Α.Ε.

25 Οκτωβρίου 2010

Συνέντευξη του Παντελή Θαλασσινού στο "Μετρονόμο" (τεύχος 2, 2001)



Παντελής Θαλλασινός

«ΘΑ… ΚΑΤΟΡΘΩΣΩ ΝΑ ΦΘΑΣΩ ΣΤΟΝ ΠΑΤΟ ΠΑΛΙ!»

του Ηλία Βολιότη - Καπετανάκη
(Μετρονόμος, τ. 2, 2001)

Χαίρεσαι να πίνεις ένα καφέ και να συζητάς με τον Παντελή. Ακριβοθώρητος φίλος τώρα με τις πολλές υποχρεώσεις. Έκανε την έκπληξη ή μήπως η καλή δουλειά βρίσκει τρόπους ν’ απογειώνεται; Απ’ την Τήλο ως τη Θράκη, έγινε πλατινένιος, σκαρφαλωμένος πάνω από ένα χρόνο στις πρώτες θέσεις στον κατάλογο των πιο εμπορικών δίσκων και πάει γοργά για δυο φορές πλατίνα. Χρυσοί δίσκοι: Ένα κρυμμένο Αχ! και Αστρανάμματα. Μαζί με τον άλλο της παρέας, που μας αρμενίζει με τους στίχους του, τον Ηλία Κατσούλη, αλλά και τ’ άλλα παιδιά- και ο Θαλασσινός γράφει στίχους- απέδειξαν έμπρακτα, παλιά το αυτονόητο που όμως σήμερα ξεχνάνε πολλοί καλλιτέχνες: Όταν υπάρχει μεράκι και έμπνευση, το καλό, το όμορφο, το ποιοτικό, η αισθητική με την κοινωνική ευαισθησία, αποκτά μελωδική ανάταση και η πιο στείρα μας καθημερινότητα. Τα τραγούδια φυτρώνουν σα σπάνια λουλούδια στον βάλτο με τα σκουπίδια ή μάλλον ανθίζουν στην χέρσα πια, όχι χωρίς δική της ευθύνη, λαϊκή ψυχή. Και τα πονηρά εμπορικά και άλλα κυκλώματα δεν έχουν άλλο δρόμο από το να κάνουν πως τα αποδέχονται για να μην μείνουν… εκτός νυμφώνος. Μπροστά στα μικρόφωνα συμφωνήσαμε να αφήσουμε εαυτούς ελεύθερους και ό,τι βγει. Μη θαρρείτε ότι προσπαθήσαμε κιόλας, δυο φανατικοί οπαδοί του…χύμα, να τα πούμε όπως μας έρχονταν. Η απομαγνητοφώνηση δεν έχει το παραμικρό δημοσιογραφικό φτιασίδωμα... Έτσι με την…γλώσσα της καρδιάς. Κυρίες και κύριοι ο Παντελής Θαλασσινός σε διαφορετικό ρόλο, στα πλαίσια πάντα της παρέας.
-----

- Περίμενες ποτέ να γίνεις… πλατινένιος;
Π. Θαλασσινός: Όχι, ποτέ δεν περίμενα να γίνει πλατινένιος δίσκος μου. Ήταν για μένα κάτι που διάβαζα στα περιοδικά. Είναι και το στιλ το δικό μου, που δύσκολα θα πίστευα ότι δίσκος με δικά μου τραγούδια θα μπορούσε να έχει απήχηση στον κόσμο και μάλιστα στο αγοραστικό κοινό.

- Γιατί, τί έχουν τα δικά σου τραγούδια;
Π. Θ.: Οι καλλιτέχνες σαν και μένα αρέσουν στον κόσμο. Απλώς δεν βγάζει το κοινό εύκολα 5 και 6 χιλιάδες για να αγοράσει τον δίσκο, ενώ για άλλους πάνε και τα δίνουν, χωρίς μάλιστα να τους αρέσουν. Αυτό το πρόβλημα είχα εγώ και πολλοί άλλο σαν και μένα καλλιτέχνες.

- Αυτό που λέμε έκπληξη δεν είναι εμπορικό τέχνασμα, έχει βαθύτερη ουσία που ας την ξεψαχνίσουμε…
Π. Θ.: Νομίζω ότι τέτοια θέματα δεν διερευνώνται, Ηλία, κανείς δεν ξέρει βγάζοντας δίσκο τί μπορεί να γίνει…. Συνήθως ποντάρεις σ’ ένα τραγούδι και λες: Αυτό θα γίνει επιτυχία, ή αυτό θα είναι το σουξέ μου, θ’ ακουστεί πολύ και τις πιο πολλές φορές πέφτεις έξω. Συνήθως δεν ξέρεις ο κόσμος τί θέλει…

- Μήπως θαρρείς ότι ο κόσμος ξέρει τί θέλει;
Π. Θ.: Είναι, πιστεύω, η συγκυρία, το timing, που λένε οι ξένοι. Το τί θα βγάλεις τη συγκεκριμένη στιγμή…

- Από τη στιγμή που γύρισες με συναυλίες όλη την Ελλάδα και συνάντησες ενθουσιώδες κοινό, ήταν προάγγελος της επιτυχίας του δίσκου…
Π. Θ.: Ξέρω τί φταίει….ή μάλλον τί δεν φταίει και πούλησε ο δίσκος! “Ζωντανά” είμαι πολύ καλύτερος από το στούντιο. Αυτός ήταν ένας…ζωντανός δίσκος. Αποτυπώνει τις στιγμές μου μπροστά στον κόσμο, στις συναυλίες. Είναι πιο δυνατές οι στιγμές μου όταν είναι ο κόσμος μαζί, που αισθάνομαι σαν παρέα, το κοινό μου δίνει κουράγιο και τραγουδάω ή και το αντίθετο, αν δεν αρέσει κάτι ξέρω και το ξεκόβω.

- Αυτό, όμως, είναι η μια πλευρά…
Π. Θ.: «Αυτό πάντως είναι το…μυστικό γιατί στο στούντιο νοιώθω φοβερό τρακ, κάθε φορά σα να είμαι πρωτάρης».

- Ναι αλλά έχουμε χρυσό και το «Ένα κρυμμένο Αχ!» που είναι δίσκος στο στούντιο, «έγραψες» αυθεντικά…
Π. Θ.: Η αρχή έγινε με τα Αστρανάμματα. Το ρεπερτόριο…έφταιγε που έγινε χρυσός ο δίσκος. Είχε τα Σμυρναίικα τραγούδια που μπήκαν σε κάθε ελληνικό σπίτι. Ένα πολύ δυνατό τραγούδι, όπως λένε, καθενός του αναλογεί ένα μεγάλο σουξέ. Αμφιβάλλω αν θα ξαναγράψω τέτοια μουσική.

- Αυτό ας το αφήσουμε στον χρόνο…Με το διπλό πλατινένιο συμπλήρωσες πάνω από 60 βδομάδες στον κατάλογο των πιο εμπορικών δίσκων…
Π. Θ.: Ξέρεις γιατί; Αυτός ο δίσκος έχει πραγματικές πωλήσεις, δεν είναι οι εικονικές που οι εταιρείες στέλνουν στα δισκοπωλεία. Αυτός ο δίσκος τώρα πια πουλά σταθερά τουλάχιστον 500 κομμάτια κάθε βδομάδα.

- Έχει μια όμορφη ατμόσφαιρα, η παρέα που γλεντά και…
Π. Θ.: Μην ξεχνάς ότι ήταν και χιλιοπροβαρισμένος… Ύστερα από 40 συναυλίες πήγαμε στη Σφεντόνα και γράψαμε με κόσμο δυο μέρες, τα έσοδα τα δώσαμε για τους σεισμοπαθείς της Νέας Χαλκηδόνας. Είχαμε και τα DAT από τις συναυλίες και φτιάξαμε τον διπλό δίσκο.

- Όλοι οι…ζωντανοί δίσκοι έχουν καλές πωλήσεις; Αντίλογος:Γιατί να τον ξαναγοράσω, σκέφτεται ο κόσμος, αφού έχω τα σουξέ από προηγούμενες δουλειές;
Π. Θ.: Επειδή δεν μιλάμε σε επίπεδο εταιρειών, το πρώτο που μας ενδιαφέρει είναι όχι η εισπρακτική επιτυχία αλλά να είναι καλός ο δίσκος. Πιο σωστοί είναι οι δίσκοι όπου οι καλλιτέχνες έχουν κάνει τις πρόβες τους, μπαίνουν στο στούντιο και γράφουν ανσάμπλ, που λένε, όλοι μαζί. Ακόμα καλύτερα σε μια συναυλία. Βέβαια εκεί δεν έχεις τα τεχνικά μέσα ενός στούντιο. Πάντως οι πιο καλοί δίσκοι είναι οι συγχρονισμένοι… Όπως δηλαδή γράφανε οι παλιοί. Μπορεί να μην είχαν τον τέλειο σημερινό ήχο αλλά εκπέμπουν μια ανεπανάληπτη ατμόσφαιρα που δεν πιάνεται σήμερα. Πρέπει να έχεις καλή παρέα να μπεις στο στούντιο να γράψεις τραγούδια.

- Πιστεύεις ότι με τα δικά σου τραγούδια και άλλων άξιων παιδιών η καλή ελληνική μουσική αναιρεί το εμπορικό και το σκυλάδικο κύκλωμα και σε πιο βαθμό;
Π. Θ.: Δεν νομίζω. Πάντα υπήρχε και θα υπάρχει το εμπορικό κύκλωμα…

- Δεν εννοώ ότι θα το καταργήσει αλλά είναι μια εστία αντίστασης σε αυτό το σκυλάδικο «καρκατσουλιό».
Π. Θ.: Το “καρκατσουλιό” υπάρχει όχι μόνο στη μουσική. Παντού. Βλέπεις τηλεόραση, ραδιόφωνο, είναι άφθονο. Υπάρχει δυστυχώς και στα βιβλία. Και στο internet. Μεγάλη σαβούρα. Δεν υπάρχει αισθητική. Το κακό με μας στη μουσική, όπου γνωρίζω δυο πραγματάκια παραπάνω, ξεκινά από τις εταιρείες που έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Κοιτάζοντας το κέρδος και τα ρεύματα και με τα μέσα που διαθέτουν μπορούν να αναδείξουν τραγουδιστή τον οποιονδήποτε…

- …και έρχεται ο Θαλασσινός και οι άλλες παρέες και κάνουν την έκπληξη. Δεν λέω ότι δεν θα παίξεις και με τη μόδα. Είναι προτιμότερη από την σιωπή και την αφάνεια. Αλλά παρατηρώ ότι το κοινό σου ανταποκρίνεται θερμά, και ας πούμε, στα πιο…δύσκολα τραγούδια, π.χ. Ο πατέρας μου…
Π. Θ.: Πιστεύω ότι ο κόσμος δεν είναι υπέρ κάποιου είδους τραγουδιού, αν και υπάρχουν και φανατικοί που ακούνε εμένα. Με μικρές αποκλίσεις το κοινό είναι το ίδιο. Είναι η ώρα που θέλει να ακούσει και το σκυλάδικο και το πανηγυριτζίδικο, είναι η ώρα που θέλει να ακούσει κάτι διαφορετικό που το γουστάρει και προτιμά να το ακούει μόνο στο σπίτι του. Κάποια στιγμή θα έρθει να ακούσει και μένα. Είναι σαν το θέατρο. Βλέπει το εμπορικό ή το σοβαρό θέατρο και πάει να δει και καμιά επιθεώρηση για να σαχλαμαρίσει, όχι να γελάσει, του αρέσει και η σαχλαμάρα. Είμαστε βλέπεις με τις ώρες μας.

-Υπάρχει όμως και το σταθερό κοινό που εσείς το αισθάνεστε καλύτερα πάνω από το πάλκο.
Π. Θ.: Υπάρχει αλλά όλοι εμείς που θεωρείται ότι προσπαθούμε να κάνουμε ποιοτική μουσική…Εγώ δεν πιστεύω ότι κάνω ποιοτική μουσική αλλά τραγούδια που μπορούν να διασκεδάσουν τον καθένα με μια αισθητική…. Όλοι εμείς λοιπόν…

- Επιτρέπεις μια διακοπή; Εσείς παιδιά καλά θα κάνετε να δημιουργείτε όμορφα τραγούδια και να μας σεργιανάτε, να διασκεδάζετε πρώτα τους εαυτούς σας και μετά όλους εμάς…. Κι αφήστε τους θεωρητικούς διαχωρισμούς που είναι σχηματικοί, έχουν λόγο ύπαρξης μόνο για να συνεννοούμαστε….
Π. Θ.: Ωραία! Μ’ αρέσει αυτό που λες γιατί δεν θέλω να με βάζουν σε καλούπια. Απλά αυτοί που λες εσύ σκυλάδες ξέρεις τί λένε για μας: “Ωχ μωρέ οι κουλτουριάρηδες! Τι θέλουν τώρα; Μιζέρια! Μιζέρια!” Έχουν δίκιο από μια άποψη. Κινδυνεύουμε να γίνουμε γραφικοί μέσα σε μια κοινωνία που δεν έχει, Ηλία, αξίες από πάνω μέχρι κάτω….

- Ποιος είναι γραφικός Παντελή; Επειδή το 80 % ή το 90 % είναι σκυλάδες, ακούνε καψουροτράγουδα και εμείς, το 10% ή το 20% είμαστε ισορροπημένοι και έχουμε αξίες θα θεωρήσουμε τους εαυτούς μας γραφικούς; Όχι! Αυτοί είναι οι βαθιά προβληματικοί!
Π. Θ.: Να σου εξηγήσω τι θέλω να πω. Μέσα σε μια κοινωνία χωρίς αξίες, όπου καταπατούνται τα δικαιώματα του πολίτη και παραβιάζεται ακόμα και η προσωπική του ζωή, υπάρχουν ένα σωρό πράγματα που του την σπάνε, για να μιλήσουμε λαϊκά. Και από εκεί και πέρα κάθεται και το ρίχνει σε οτιδήποτε του έρχεται στα αυτιά, σε ό,τι νομίζει πως τον διασκεδάζει και κάνει και…υπερβάσεις, μπαίνει στο κιτς. Αυτό μ’ αρέσει, σου λέει, αυτό θ’ ακούσω.

-Λάθος. Αυτό του υποβάλλουν και του επιβάλλουν. Και παλιότερα ο λαός ήταν αγράμματος και παλιότερα ένα 20% νογούσε, αλλά τώρα ποια είναι η διαφορά; Αυτό το 80% όχι μόνο δεν κοιτά να ξυπνήσει αλλά και προβάλλεται ως πρότυπο ζωής…
Π. Θ.: Παλιότερα υπήρχε μια κρΙσάρα και μια αισθητική. Γινόταν μια επιλογή, αν θέλεις πρώτα από τις εφημερίδες, το ραδιόφωνο, την τηλεόραση…Με συγχωρείς …Για δες σήμερα τα έντυπα, για ψάξε τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς τί βλακείες παίζουν. Έτσι θα καλλιεργηθεί το κριτήριο στον κόσμο;

- Κατά τη ταπεινή μου γνώμη σήμερα η κρισάρα είναι η ψυχή των ανθρώπων και προπαντός των καλλιτεχνών.
Π. Θ.: Ναι, εν μέρει! Αλλά δεν είναι κυρίως στο χέρι τους. Υπάρχουν οι δισκογραφικές εταιρείες και όλοι αυτοί που κινούν τα νήματα. Να σου πω κάτι; Η νεολαία ΠΑΣΟΚ έκανε τον χορό της στου Νότη Σφακιανάκη και αυτό λέει πολλά.

-Δεν με εκπλήσσει. Ανέκαθεν οι Πασόκοι τρέχανε στα σκυλάδικα…
Π. Θ. Δεν με ενδιαφέρει, δεν έχω τίποτα με τον Σφακιανάκη, τη δουλειά του κάνει. Σου επαναλαμβάνω όμως: Η νεολαία ΠΑΣΟΚ έκανε εκεί τον χορό της, αυτό λέει πολλά. Και μετά να όλα τα κανάλια να δείχνουν τον Σκανδαλίδη να χορεύει. Δείχνουνε τον λαϊκισμό, δίνουνε πρότυπα ζωής. Κατάλαβες;

-Κανείς δεν πρόκειται να διατηρήσει αυτές τις εικόνες. Ενώ τα Σμυρναίικα τραγούδια, τα κάθε σμυρναίικα τραγούδια, μένουν.
Π. Θ.: Σίγουρα μένει το καλό τραγούδι. Και ξέρεις γιατί; Πάντα υπήρχε καλό λαϊκό τραγούδι. Δεν παύουν να τραγουδάνε οι άνθρωποι, να έχουν βάσανα που τα κάνουν τραγούδια. Από εκεί και πέρα είναι να φθάσει στα αυτιά του κόσμου το καλό λαϊκό τραγούδι. Όπως ένας ερασιτεχνικός θίασος ανεβάζει καλό έργο και δεν το ξέρει κανείς. Οι πρώτοι είναι να πάνε κι από κει στόμα με στόμα διαδίδεται το καλό νέο».

-Το ψυχογράφημα του κοινού που σας ακούει στο κέντρο και στις συναυλίες. Πολύ νεαρόκοσμος αλλά και ώριμες ηλικίες.
Π. Θ.: Επειδή στα μαγαζιά παίζουμε συνήθως από τις 11.30 το βράδυ μέχρι τις 3.30 το πρωί βλέπεις και πολλές ίδιες φάτσες. Τον Κυριακή το μεσημέρι που ανοίγουμε, βλέπεις ανθρώπους που δεν μπορούν να ξενυχτήσουν. Για μια ακόμα φορά αποδεικνύεται πόσο λάθος είναι η ώρα που λειτουργούν τα κέντρα, ειδικά στο είδος της μουσικής που παίζουμε εμείς. Θέλει να σ’ ακούσει αλλά δεν μπορεί να ξενυχτήσει.

- Πάντως εσείς δουλεύετε φουλ…
Π. Θ.: Αυτό δεν αναιρεί μια αλήθεια. Νομίζω αν αρχίζουν τις καθημερινές 9.30 με 10 το βράδυ είναι το καλύτερο, για να μπορεί ο άλλος το πρωί να πάει στη δουλειά του. Άλλοι κάνουνε μια θυσία, ξενυχτάνε ένα βράδυ κι έρχονται να σε ακούσουν…

-Θα ήθελα να μου σχολιάσεις τις αντιδράσεις του κοινού όπως τις βλέπεις από το πατάρι.
Π. Θ.: Βλέπουμε κόσμο να είναι…τρελαμένος με το πρόγραμμα, άλλους που απλώς τους αρέσει και άλλους ευχαριστημένους. Πιστεύω ότι το ωφέλιμο κοινό είναι αυτό που φεύγει ευχαριστημένο, το οποίο απροσδιόριστα δεν ξέρει τι του έχει αρέσει αλλά φεύγει με μια γλύκα ότι κάτι του άρεσε και είναι ευχαριστημένο. Και κάτι ακόμα σημαντικό: όχι προσωποποιημένη η ευχαρίστηση, του άρεσε ο Παντελής, ή ο Πάνος ή η Ειρήνη, ή η Κατερίνα. Εμείς παίζουμε μπάλα όλοι μαζί. Ομαδική δουλειά. Δεν πάει ο ένας για πρωτάθλημα και ο άλλος για να τον ρίξει στη Β’ κατηγορία».

-Δεν το ρωτάω αυτό, γιατί το έχουν πει ερήμην σου όλοι, ο Ρεντίφης, η Χαρίδου, η Παπαδοπούλου….
Π. Θ.: Αυτή είναι η δική μου ιδεολογία… Είναι σαν το ποδόσφαιρο, πρέπει να δίνεις πάσες, αν δεν δίνεις μπαλιές όχι μόνο δεν θα βάλεις γκολ αλλά …

…θα φας έξη, όπως η ΑΕΚ!
Π. Θ.: Κοίταξε! Η ΑΕΚ πήγε για να χάσει, φίλε μου, και μη μου χαμογελάς πονηρά…

-Αστείο ήταν. Να επιστρέψουμε. Έχεις επιτυχία στην επαφή με το κοινό επειδή στα προγράμματά σου εκπέμπεται άφθονος ερωτισμός;
Π. Θ.: Χωρίς να γίνεται σκόπιμα πρέπει να υπάρχει. Και όταν λέω πρέπει, σημαίνει ότι υπάρχει ή δεν υπάρχει. Δεν είναι στημένος, όχι φτιασίδωμα, τώρα θα πω κάτι ερωτικό. Όχι! Νομίζω ότι το πρόγραμμα που είναι φτιαγμένο μέσα σε παρέα δεν έχει ανάγκη να του προσθέσεις ερωτισμό από έξω».

- Πώς ξεφεύγεις στο κέντρο και στη σύνθεση των τραγουδιών από το φάσμα του φτηνιάρικου και εμπορεύσιμου ερωτισμού που αφθονεί σήμερα; Εσείς και στο πιο ερωτικό τραγούδι φέγγει η κοινωνία.
Π. Θ.: Όταν τραγουδάς και δεν σκέφτεσαι πόσο ωραίος είσαι, ξεφεύγεις από αυτές τις κακοτοπιές. Αν όμως όταν τραγουδάς νομίζεις ότι έχεις απέναντι ένα καθρέφτη και λες: “Να γυρίσω έτσι; Είμαι ωραίος!”,ή αν ακούς τη φωνή σου και σκέφτεσαι “Τι ωραία που είναι!”… τότε έχεις εκτροχιαστεί για τα καλά.

-Και που πας;
Π. Θ.: Στην πασαρέλα, στα πολυπρογράμματα. Εκεί υπάρχει μια πασαρέλα όπου ανεβαίνουν γλάστρες και κουνιούνται για να αρέσουνε. Από εκεί και πέρα ποιος νοιάζεται αν είπε καλά το τραγούδι ή…, δεν ξέρω ποια τραγουδίστρια».

- Άλλωστε δεν το λέει αυτή αλλά το play back!
Π. Θ.: Δεν έχει σημασία αυτό! Το έχει πει τουλάχιστον μια φορά στον δίσκο. Δεν είναι το play back! Βγαίνει και λέει κάπως ένα τραγούδι. Ποιος προσέχει τί λέει όταν φορά κοντό φουστάνι;

-Όταν η πίστα είναι τσίρκο! Τους κατεβάζουν με τροχαλίες, με φτερά, με άλογα…
Π. Θ.: Άκου να σου πω: Όταν πάω σ’ ένα μαγαζί και η τραγουδίστρια έχει κοντό φόρεμα, δεν προσέχω πως τραγουδάει…

-Κι εγώ το ίδιο…
Π. Θ.: Έτσι δεν είναι; Θα προσέξω τη φωνή; Άμα μ’ αρέσει αυτό που βλέπω τι με νοιάζει;»

- Ένα κρυμμένο Αχ!, τραγούδι με κοινωνικές προεκτάσεις. Για σχολίασέ το λιγάκι…
Π. Θ.: Αυτός είναι και ο τίτλος του δίσκου. Το κρυμμένο Αχ! είναι που κουβαλάει ο πρόσφυγας που έρχεται εδώ και νομίζει ότι είναι η γη της επαγγελίας, πιστεύει ότι θα βρει τα πράγματα όπως στα όνειρά του. Βέβαια αυτοί που είναι εύποροι καλά θα περάσουν, όσοι όμως έρχονται από τις Ανατολικές χώρες, το λεγόμενο “παραπέτασμα” που έφυγαν χωρίς τίποτα και έρχονται με λιγότερο από το τίποτα πελαγοδρομούν εδώ πέρα».

- Είδες πως τα φέρνει η τύχη; Ο όρος παραπέτασμα ήταν προϊόν της αντίδρασης και συκοφαντία, αλλά οι οικονομικοί πρόσφυγες έρχονται από ένα περιθώριο για να φτιάξουν την ζωή τους…
Π. Θ.: Βέβαια το τραγούδι μιλά για τους Πόντιους, που φτιάχνουν την ζωή τους οι πιο πολλοί, γιατί είναι θεληματάρηδες και δουλευταράδες. Όποιος δουλεύει δεν πάει χαμένος. Αυτοί που καταστρέφουν τη ζωή τους είναι όσοι πέφτουν στον τζόγο, είτε είναι κρατικός, είτε είναι ιδιωτικός. Εγώ αυτό πιστεύω.

- Πώς δένει το κοινωνικό τραγούδι με τις σημερινές καταστάσεις;
Π. Θ.: Κοινωνικό πρόβλημα έχει γίνει ακόμα και ο έρωτας σήμερα. Οι νέοι απομονώνονται, καθένας στον εαυτό του και στο κομπιούτερ του. Δεν υπάρχει η σχέση, οι παρέες, οι εκδρομές, όπως παλιά. Δεν ξέρω γιατί, δεν είμαι νέος και δεν μπορώ να το ζήσω όπως παλιά.

- Είσαι νέος! Είμαστε νέοι, μια και είμαστε σχεδόν συνομήλικοι, αλλά Παντελή οι εικόνες που δίνεις με την βοήθεια και των στιχουργών είναι μια άλλη προοπτική ζωής.
Π. Θ.: Τα κοινωνικά προβλήματα υπάρχει τρόπος να τα τραγουδήσεις, ανάλογα με τη σκοπιά που ο καθένας τα προσεγγίζει».

- Ποιος είναι ο τρόπος στην στείρα εποχή;
Π. Θ.: Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που μπορεί να τους συγκινεί μια κατάσταση και να καθίσουν να γράψουν ένα ωραίο στίχο ή μια όμορφη μελωδία. Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα, εκτός από τον έρωτα, που μπορεί να τραγουδήσει κανείς, η ζωή, ο θάνατος, η γέννηση, το μεροκάματο, η καθημερινότητα…

- Όλα αυτά δεν δένονται με το έρωτα; Ίσως λάθος που τα ξεχωρίζουμε…
Π. Θ.: Δεν τα ξεχωρίζουμε. Προσπαθώ στα τραγούδια μου να είμαι, όπως λένε, παραδοσιακός στα θέματα. Ένα τραγούδι να έχει μια διαχρονικότητα. Όταν μιλά για τον έρωτα να μην μιλά φτηνά για τον έρωτα αλλά για τον άγιο έρωτα.

-Ποια είναι τα στοιχεία της διαχρονικότητας; Ποια προσέχεις;
Π. Θ.: Τα στοιχεία που θα υπάρχουν μετά από 100 χρόνια, μετά από 20 χρόνια. Σίγουρα δεν θα γράψω ένα τραγούδι για το κομπιούτερ. Θα ξεπεραστεί το κομπιούτερ. Θέλω να γράφω τραγούδια για τα συναισθήματα.

-Μήπως αν υπερισχύσει το κομπιούτερ δεν θα υπάρχουν συναισθήματα;
Π. Θ.: Πάντα υπάρχουν συναισθήματα. Ακόμα και μέσα από το κομπιούτερ, αλλά είναι ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε. Δεν είναι δυνατόν να επικοινωνούμε ερωτικά μέσα από το κομπιούτερ. Σήμερα μπορεί οι νέοι να το θεωρούν φυσιολογικό αυτό. Εγώ δεν το θεωρώ φυσιολογικό γιατί έζησα και την άλλη πλευρά.

- Αυτά ως προς τους στίχους. Τι προσέχεις ως προς την μουσική;
Π. Θ.: Να σου πω τελικά την αλήθεια; Δεν προσέχω τίποτα! Αυτό που μου βγαίνει, αυτό που με συγκινεί, λειτουργώ πάντα με το ένστικτο και τη συγκίνηση. Όταν κάτι με συγκινεί πιστεύω ότι είναι καλό. Η συγκίνηση είναι μια αλήθεια. Όταν σηκωθεί η τρίχα σου είναι αλήθεια. Δεν μπορεί να ’ναι ψέμα! Μπορεί να συγκινείσαι πολύ εύκολα, είναι όμως μια αλήθεια μέσα σου. Μπορεί να μην συγκινείσαι με τίποτα. Πάλι κι αυτό είναι μια αλήθεια.

- Όσοι άνθρωποι δεν συγκινούνται δεν κάνουν τέχνη…
Π. Θ.: Με κάτι όμως συγκινούνται, δεν υπάρχει κάποιος που να μην έχει κλάψει ποτέ από χαρά ή από συγκίνηση. Θυμάμαι όταν η ΑΕΚ έβαλε το γκολ στο 90ο λεπτό, έγινε χαμός. Τέλος πάντων σου λέω ένα απλό παράδειγμα…

- Από δω και πέρα τι; Πόσο εύκολο είναι το επόμενο βήμα για έναν καλλιτέχνη που δίνει προτεραιότητα στην αισθητική και την ποιότητα;
Π. Θ.: Εγώ πιστεύω ότι με την ποιότητα και με το τραγούδι μου θα κατορθώσω να φθάσω στον πάτο πάλι! Εννοώ ότι θα εξακολουθήσω να κάνω τα τραγούδια που έκανα χωρίς σκόντο στον εαυτό μου, χωρίς να κάνω προϊόντα ημιμάθειας. Θα κάνω τραγούδια αυτά που ξέρω. Αν πάψουν να αρέσουν στον κόσμο αυτά τα τραγούδια… Κάποια μέρα θα γίνει και αυτό, όλα ανακυκλώνονται, όταν έχουμε κάτι στο κεφάλι μας πολύ έντονα και συνέχεια το ανακυκλώνουμε σιγά- σιγά, πολύ περισσότερο που ζούμε στην εποχή της πολυχρωμίας και των πολλών ακουσμάτων…

- Να στο πω λίγο διαφορετικά. Κάθε άνθρωπος στη ζωή του ένα δρόμο ανοίγει…
Π. Θ.: Εντάξει. Εγώ αυτά θα κάνω. Υπάρχουν και άλλα πράγματα που ξέρω και θέλω να κάνω, που πιστεύω ότι αν αρέσουν θα τα κάνω.

- Απ’ όσο σε ξέρω κι αν ακόμα δεν αρέσουν, εσύ το κέφι σου θα το κάνεις….
Π. Θ.: Αρκεί να υπάρχει επικοινωνία. Από ένα άτομο το οποίο να του αρέσει κάτι και να μπορούμε να μιλάμε, γιατί αλλιώς θα τρελαθούμε εντελώς, να μπορούμε να τραγουδάμε μαζί, ένας, δυο, χίλιοι, δυο χιλιάδες, όσοι θέλουν. Η παρέα είναι ανοιχτή για όλο τον κόσμο.

- Είσαι από τους καλλιτέχνες που ακούνε τον περίγυρο. Μπορεί να μην συμφωνείς με μια ιδέα αλλά την ακούς, μαζεύεις συνεχώς από τους γύρω είναι χάρισμα αυτό…
Π. Θ.: Είναι κι ένα μυστικό, ξέρεις…. Αυτό που είπες πριν για τα προγράμματα και τους δίσκους…Πρέπει να ‘σαι και ακροατής σ’ αυτό που κάνεις, να ‘χεις την ικανότητα να ακούς αυτό που τραγουδάς. Αν ήσουν κάτω σε μια καρέκλα θα ένιωθες καλά ή θα έλεγες “τι μας λέει τώρα!”.

- Σωστά! Αλλά και όταν δεν τραγουδάς ψάχνεις κάθε ψήγμα ιδέας.
Π. Θ.: Κι όχι μόνο αυτό. Κι όταν τραγουδάς είσαι σε εγρήγορση. Εν πάση περιπτώσει ένα χρόνο θα ξεκουραστώ. Μέχρι το άλλο Πάσχα. Θέλω να κάνω ένα καλό δίσκο, μόνο. Τίποτα άλλο.

- Μην το λες αυτό γιατί οι σειρήνες, όχι του κέρδους - γιατί σε ξέρω καλά- αλλά οι σειρήνες του κοινού είναι γοητευτικές!
Π. Θ.: Είναι και το άλλο: Δεν μπορείς να μένεις στο σπίτι τα βράδια, τρελαίνεσαι! Αλλά εγώ δεν θα τρελαθώ γιατί έχω κουραστεί 8 σεζόν, χειμώνα- καλοκαίρι, και θέλω να καθίσω να κάνω έναν καλό δίσκο. Είναι αδύνατο να κάνεις δίσκο δουλεύοντας.

-----
* Η συζήτηση με τον Παντελή Θαλασσινό έγινε στην εκπομπή της ΕΡΑ-5 «Μουσικό Σεργιάνι», την Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2001.

22 Οκτωβρίου 2010

Νεοκλής Νεοφυτίδης - Δημήτρης Λέντζος: "Φαγιούμ"


Νεοκλής Νεοφυτίδης - Δημήτρης Λέντζος
Φαγιούμ

«...και του τσιγάρου η μικρή στα χείλη τους η καύτρα
φωτίζει σαν παλιά φαγιούμ βαθιά τα πρόσωπα τους».

Το περιοδικό και οι εκδόσεις Μετρονόμος παρουσιάζουν την πρώτη προσωπική δουλειά του συνθέτη Νεοκλή Νεοφυτίδη σε στίχους του Δημήτρη Λέντζου με τίτλο
«Φαγιούμ».

Παρατηρώντας σήμερα τα βλέμματα των φαγιούμ (εκείνων των προσωπογραφιών που ανακαλύφθηκαν στην όαση Φαγιούμ της Αιγύπτου) νιώθουμε την αίσθηση ότι «αφηγούνται» τις δικές τους ή ...τις δικές μας ιστορίες. Κάπου εκεί συναντιούνται το παλιό και το νέο παίρνοντας το ένα κάτι από τη γεύση του άλλου.

Μια «μουσική δοκιμή-προσέγγιση» πάνω στο παλιό και στο νέο, μέσα από 12 διαφορετικές ιστορίες. Από τη μια διαχρονικές φόρμες, ρυθμοί και στιχουργικά σχήματα, βαφτίζονται στην όαση των παλιών αισθήσεων και εικόνων, κι από την άλλη, εκείνα τα παλιά πρόσωπα των φαγιούμ βαφτίζονται στην όαση του σήμερα και ξαναγεννιούνται δημιουργώντας μια σύγχρονη προσωπογραφία.

Τα 12 τραγούδια ερμηνεύουν ο Μανώλης Μητσιάς, η Σοφία Παπάζογλου, ο Δώρος Δημοσθένους, ο Μανώλης Πασχαλίδης, και ο συνθέτης.

Έπαιξαν οι μουσικοί: Σταύρος Αγιαννιώτης κλασική, ακουστική κιθάρα,Γιάννης Σινάνης μπουζούκι, τζουρά, Μιχάλης Σωτηράκης μπουζούκι, λαούτο, Νίκος Παπαναστασίου ακορντεόν, Ανδρέας Νικολής ντραμς, κρουστά, Τεό Λαζάρου κοντραμπάσο, Χάρης Μέρμηγκας κοντραμπάσο, Μάνος Αβαράκης φυσαρμόνικα, Μαρίνος Γαλατσινός κλαρινέτο, Διονύσης Κοκκόλης τρομπέτα, Mαριλίζα Παπαδούρη τσέλο, Πέτρος Γιωρκάτζης βιολί και Νεοκλής Νεοφυτίδης πιάνο, μελόντικα.

Η ενορχήστρωση των τραγουδιών είναι του Νεοκλή Νεοφυτίδη, ενώ τα πορτραίτα Φαγιούμ, στο εξώφυλλο και το ένθετο, φιλοτέχνησε η Εβίνα Μακρή.

Νεοκλής Νεοφυτίδης
Γεννήθηκε το 1976 στη Λευκωσία. Μεγάλωσε στη Λεμεσό. Αποφοίτησε (πιάνο και θεωρητικά) από το Κυπριακό Ωδείο Λεμεσού με καθηγητή τον Πέτρο Χριστοδουλίδη. Είναι επίσης διπλωματούχος πιάνου και θεωρητικών του Trinity College of Music. Έκανε σπουδές στο βιολί (μέχρι Grade 8 του Royal Academy of Music) με τον Παναγιώτη Στυλιανού.Υπήρξε μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Νέων Κύπρου (βιολί). Είναι αριστούχος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών (Μουσικολογίας) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο ίδιο τμήμα εκπονεί διδακτορική διατριβή με θέμα «Το μεταγραφικό έργο του Άρνολντ Σαίνμπεργκ».

Μια σύνθεση του (Α΄ βραβείο) αποτέλεσε τον ύμνο της Παγκόσμιας Γυμνασιάδας που έγινε στη Κύπρο το 1993. Το 2000 κέρδισε το Α΄ βραβείο και χρηματικό έπαθλο στους πρώτους αγώνες σύνθεσης της Κρατικής Ορχήστρας Ελληνικής Μουσικής (Κ.Ο.Ε.Μ.) με μαέστρο και καλλιτεχνικό διευθυντή τον Σταύρο Ξαρχάκο. Το έργο του «Ο θαυμαστός κόσμος του Καραγκιόζη» δέχτηκε τα εγκωμιαστικά σχόλια των μελών της κριτικής επιτροπής (ανάμεσα σ’ άλλους οι Σταύρος Ξαρχάκος (συνθέτης), Λουκάς Καρυτινός (διευθυντής ορχήστρας), Στέφανος Βασιλειάδης (μουσικολόγος). Συμμετέχει κατά καιρούς σε διάφορους διαγωνισμούς σύνθεσης, όπως στον Α΄ Διαγωνισμό Σύνθεσης του Κέντρου Μεσογειακής Μουσικής.

Είναι μόνιμος συνεργάτης του Χρήστου Λεοντή, ενώ ως πιανίστας- ενορχηστρωτής έχει συνεργαστεί με τον Ηλία Ανδριόπουλο, την Ελένη Βιτάλη, το Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Έχει συμμετάσχει ως πιανίστας και ενορχηστρωτής στις μουσικοθεατρικές παραστάσεις: «Θέλω να σας πω» με τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ζορμπαλά (Θέατρο Τέχνης, 2005), «One for the road» με τον Δώρο Δημοσθένους, (2007-2009), «Τα Κυπριακά» με το Δώρο Δημοσθένους, «Τραγούδια από το θέατρο» με τον Παναγιώτη Μπούσαλη και τη Μαρία Κανελλοπούλου (2008), «Πώς αλλιώς αφού αγαπιούνται οι άνθρωποι» με τη Ζωή Παπαδοπούλου (2009).

Εκτός από προσωπικά τραγούδια και πολλές διασκευές για πιάνο ή μικρά σύνολα σε τραγούδια και μουσική Ελλήνων κυρίως συνθετών (Λεοντής, Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Ανδριόπουλος, Ανδρέου, κ.ά.) έχει συνθέσει μουσική για τα θεατρικά έργα: «Πλατς-μουτς» (παιδικό) του Ευγένιου Τριβιζά με την θεατρική ομάδα «Μίμηση πράξεως» σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Σερεφίδη (2008), «Τίτα-Λου» της Κατρίν Ανν με τη θεατρική ομάδα «Σόλο για τρεις» σε σκηνοθεσία Μαρίας-Μανναρίδου Καρσερά (2009), και για τις μικρού μήκους ταινίες «Λουτρά Εμερκές» του Παύλου Νεοκλέους και «Ορφέας» του Αντώνη Βουτσίνου.

Δημήτρης Λέντζος
Γεννήθηκε το 1960 στις Μηλιές Ηλίας. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές εργασίες και ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από τον Χρήστο Λεοντή, τον Μιχάλη Τερζή, το Νεοκλή Νεοφυτίδη κ.ά. Τραγούδια του έχουν ερμηνεύσει ο Δημήτρης Μητροπάνος, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Νίκος Δημητράτος, ο Παντελής Θαλασσινός, η Γλυκερία, ο Δώρος Δημοσθένους, η Μαρία Σουλτάτου, η Σοφία Παπάζογλου κ.ά.

Το 2008 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μετρονόμος το βιβλίο του «Η μεγάλη διαδήλωση του ενός» - Οκτώ διηγήματα και ένα παραμύθι.

20 Οκτωβρίου 2010

Ανδρέας Ψαράκης: "Με λυμένα κορδόνια"


Aνδρέας Ψαράκης

Με λυμένα κορδόνια

ISBN 978-960-88528-6-0
Σελίδες: 188
Σχήμα: 14 x 21
Ο Ανδρέας, ο ήρωας του βιβλίου, ξεκινάει από μικρός τις αναζητήσεις του στον κόσμο των μεγάλων» αλλά πάντα τον μπερδεύουν οι γυναίκες της ζωής του και τον οδηγούν σε περιπέτειες που κάτι θυμίζουν σε όλους μας...
Με καταλυτικό χιούμορ, άφθονο αυτοσαρκασμό, τρυφερότητα και ευαισθησία, ο συγγραφέας αφηγείται την πορεία της ενηλικίωσης του Ανδρέα μέχρι την ολοκλήρωση του ως άντρα... Ή μήπως αυτό δεν γίνεται ποτέ;
Το βιβλίο χαρακτηρίστηκε από άντρες ως διασκεδαστικό, από γυναίκες ως συγκινητικό και από εφήβους ως διδακτικό...

18 Οκτωβρίου 2010

Συνέντευξη του Χρήστου Λεοντή στο Μετρονόμο (τεύχος 1, 2001)

 

Χρήστος Λεοντής: “Σήμερα θεωρείται ντροπή να παλεύεις για ιδέες και αξίες όπως είναι η αξιοπρέπεια, η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη, χωρίς να περιμένεις υλικό αντάλλαγμα”

του Χρήστου Ασημακόπουλου
(ΜΕΤΡΟΝΟΜΟΣ, τ. 1, 2001)
Μια Πέμπτη του πρώτου χειμώνα της τρίτης χιλιετίας ξεκινήσαμε με το Θανάση για το σπίτι του Χρήστου Λεοντή. Αποδείχτηκε μακρύς ο δρόμος ως την Παιανία. Ωστόσο έτσι είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για το θέμα της συζήτησης με το συνθέτη απολαμβάνοντας ταυτόχρονα τις δυναμικές εκκινήσεις του λεωφορείου. Η πόλη άρχισε σιγά, σιγά να υποχωρεί και ο θόρυβος έγινε σχεδόν ευχάριστος απόηχος. Το σκοτάδι πήρε τη θέση του καχεκτικού φωτισμού και η διάθεσή μας άρχισε να γίνεται ανάλαφρη. Σε λίγο, ο προσωπικός μου μύθος θα συναντούσε το πραγματικό πρόσωπο του ανθρώπου-δημιουργού. Ένα όμορφο κορίτσι πλάϊ μας ξεφύλιζε το Μικρό Ναυτίλο του Ελύτη. Θεώρησα καλό τον οιωνό.

«Από τη στάση ως το σπίτι είναι ένα τσιγάρο δρόμος» μου λέει ο Θανάσης. Ανάβουμε τους αυτοσχέδιους χρονομετρητές μας και βαδίζουμε σιωπηλοί, προσεκτικοί μαθητές της νυχτερινής γαλήνης και του τοπίου. Στ’ αριστερά μας το νέο αεροδρόμιο προβάρει τους προβολείς του και τα μελλοντικά μας ταξίδια. Το τσιγάρο τελειώνει και το σπίτι φαίνεται λευκό και φιλόξενο.

Ο κύριος Λεοντής μας υποδέχεται στην πόρτα. Η επικοινωνία μας είναι από την πρώτη στιγμή καλή και η συμπεριφορά του απλή και αυθόρμητη όπως όλων των ανθρώπων που απολαμβάνουν την καθημερινή τους εργασία.

Κατεβαίνουμε στο υπόγειο έναν χώρο ζεστό που τον «κλιματίζει» ένα μεγάλο μαύρο πιάνο. Στον τοίχο κρεμασμένη σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες η συνοπτική ιστορία της ελληνικής μουσικής των τελευταίων σαράντα ετών. Το στούντιο ηχογραφήσεων συμπληρώνει το χώρο συνδέοντας το παρελθόν μ’ ένα παρόν νεανικό. Παντού υπάρχουν «πάρτες» του νέου έργου που μόλις ολοκληρώθηκε. Η συζήτηση όπως ήταν φυσικό επικεντρώ-θηκε σ’ αυτό. Σας μεταφέρω τα λόγια του ίδιου του συνθέτη:

«Μόλις τελείωσα τη συνθετική εργασία σε κείμενα εκκλησιαστικά, σε ύμνους εκκλησιαστικούςμε θέμα την Παναγία. Μήτηρ Θεού είναι ο τίτλος κι εγώ επέλεξα να δουλέψω επάνω στον Ακάθιστο Ύμνο. Αυτό είναι ένα καταπληκτικό ποίημα του του Ρωμανού του Μελωδού το οποίο στην εκκλησία δεν έχει συγκεκριμένο ήχο. Είναι από τα πιο αδικημένα μουσικά κείμενα γιατί είναι δοσμένο σε μορφή 'ρεστατίβο'».

Δεν είναι τραγούδι σ’ έναν ήχο και ήταν μια ευκαιρία για ‘μένα να δουλέψω πάνω σ’ αυτό. Δεν έχω καμία πρόθεση να υποκαταστήσω την ψαλμωδία. Απλά επειδή έχω υπάρξει στο παρελθόν ψάλτης ήθελα να ψάλλω αλλά με το δικό μου τρόπο.

Όσοι άκουσαν το έργο ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλον όλοι εντόπισαν ένα στοιχείο. Είπαν ότι έτσι φαντάζονται τη μετεξέλιξη της βυζαντινής μουσικής. Αυτή η επισήμανση με έκανε να χαρώ πολύ γιατί ομολογώ ότι συνειδητά ακροβατούσα σ’ ένα σχοινί. Δεν ήθελα να βγει δυτικότροπο. Προσπαθούσα διαρκώς να σκέφτομαι μερικά από τα κύρια χαρακτηριστικά της βυζαντινής μουσικής. Ας πούμε την καθαρή μελωδία πάνω σε ήχους η οποία δεν έχει χρεία καμίας συνοδείας, ούτε αρμονικής, ούτε από όργανα. Γι’ αυτό βλέπεις, ότι υπάρχει η μελωδική γραμμή και μερικά ισοκρατήματα που υποκαθιστούν κατά κάποιο τρόπο τις αρμονίες της δυτικής εκκλησίας. Ένα άλλο κυρίαρχο στοιχείο της βυζαντινής μουσικής είναι η συμμετρία. Δεν μπορείς διαρκώς να ψάλλεις στον πρώτο ήχο, πρέπει να ψάλλεις και στον τέταρτο κι ούτε διαρκώς και σ’ αυτόν. Πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία, ένα μοίρασμα, για να το πω πρακτικά, του χρόνου που θα ψάλλεις τους ήχους. Έτσι εξηγείται και η πολυρυθμία που υπάρχει στη βυζαντινή μουσική. Αναδεικνύει μ΄ αυτόν τον τρόπο τον Θείο Λόγο. Οπότε, οι ρυθμοί του λόγου περνούν στη μουσική κι έτσι υπάρχει και η δυνατότητα επίδειξης, τεχνικής και φωνητικής δεξιοτεχνίας. Αυτό το στοιχείο της συμμετρίας το κράτησα ευλαβικά. Κράτησα στοιχεία διαφορετικών τετραχόρδων και διαφορετικών ήχων, έπαιξα ανάμεσα σε ανατολή και δύση. Δηλαδή κάποια στιγμή ξεκινά η μελωδία μονόφωνα «μπαίνει» με ισοκράτημα, φεύγει, απλώνεται σε τετράφωνη, ξαναμαζεύεται. Από αυτή την άποψη -της διαρκούς αλλαγής- θεωρώ πως έχει ενδιαφέρον. Ξεκινώ, όπως και τελειώνω, με έναν ατόφιο ύμνο, Την ωραιότητα της παρθενίας Σου, αυτό το έργο, το οποίο ονομάζω Σπουδή στον Ακάθιστο Ύμνο. Αρχίζω με την Ωραιότητα με τρόπο και σε ήχο κατανυκτικό και τελειώνω με τον ίδιο ύμνο αλλά πιο δοξαστικό με άλλη εναρμόνιση και άλλη ενορχήστρωση. Εκεί μπορεί να ακούσει κανείς αυτή τη βυζαντινή μελωδία, επεξεργασμένη, σαν να είναι χορικό του Μπαχ. Η σύνθεση της ορχήστρας είναι ένα κουϊντέτο εγχόρδων ή ορχήστρα εγχόρδων -θα σκεφτώ πως θα το κάνουμε- μία άρπα και μία πολίτικη λύρα, η οποία παίζει τα ενδιάμεσα μέρη και έχει ένα χρώμα από τη μελαγχολία της ανατολής. Επίσης υπάρχει ένα όμποε κι ένα συνθεζάϊζερ για τους ισοκράτες. Η ορχήστρα έχει λοιπόν τρεις πόλους: τη λύρα που έχει κυρίαρχο ρόλο, το σύγχρονο ηλεκτρικό ήχο του συνθεζάϊζερ και μία κλασική ορχήστρα ή κουϊντέτο εγχόρδων (βιολιά, βιόλα, τσέλο, μπάσο). Έτσι δημιουργείται ένα τρίγωνο που πατάει στέρεα.

Υπάρχει εξαιρετική μικτή χορωδία -του Δήμου Κηφησιάς- που αποτελείται από νέους και νέες, από το μονόφωνο, μέχρι το τετράφωνο μέρος. Υπάρχει ο τραγουδιστής, ο Μανώλης Λιδάκης και θα δοκιμάσω να εντάξω στο πρώτο μέρος τη Νένα Βενετσάνου. Υπάρχουν κάποια τεχνικά προβλήματα για να το πετύχω αυτό. Ελπίζω όμως ότι θα τα λύσω. Αυτό θα είναι το σύνολο της εργασίας την οποία οι παραγωγοί, η Μονή Κουτλουμουσίου δηλαδή θα προσπαθήσουν να την κυκλοφορήσουν μέσα Μαρτίου».

Σ’ αυτό το σημείο γίνεται μια μικρή παύση, καθώς εισβάλλουν στο δωμάτιο ο Νείλος και η Φρύνη -οι δύο αγαπημένοι σκύλοι του συνθέτη- με διάθεση να μονοπωλήσουν την προσοχή μας και το καταφέρνουν χωρίς δυσκολία. Είναι άλλωστε οι πρώτοι και οι πιο ευλαβικοί ακροατές των έργων του. Η ατμόσφαιρα γίνεται ακόμα πιο ευχάριστη και η συζήτηση επεκτείνεται και σε άλλα θέματα. Αναγκαστήκαμε να επιστρατεύσουμε τη λιγοστή πειθαρχία που διαθέτουμε, για να ανοίξουμε πάλι το κασσετόφωνο και να κάνουμε μία από τις λίγες ερωτήσεις αυτή της κάπως ανορθόδοξης συνέντευξης.

Πώς ξεκίνησε η αρχική ιδέα για τη δημιουργία της «σπουδής»;

Η Μονή Κουτλουμουσίου έχει κάνει την παραγωγή σε τέσσερα ακόμα cd στο παρελθόν. Αυτή τη φορά, με πήρε τηλέφωνο η Άννα Συνοδινού και ζήτησε τη συνεργασία μου. Πρέπει να σημειώσω εδώ ότι στο cd εκτός από το μουσικό μέρος που ήδη αναφέραμε θα περιέχονται κι άλλα πράγματα. Υπάρχουν κείμενα Ελλήνων ποιητών και πεζογράφων που αναφέρονται στην Παναγία και τα διαβάζουν ηθοποιοί και μη, όπως η κυρία Πιττακή και ο Άρης Λεμπεσόπουλος. Ακούγεται το ποίημα του Σικελιανού Μήτηρ Θεού το οποίο διαβάζουν η Άννα Συνοδινού και η γυναίκα του Σικελιανού, Άννα. Επίσης ακούγεται το ποίημα του Κωστή Παλαμά Ξωκκλήσι. Πρόκειται συνολικά για μια μεγάλη παραγωγή από ανθρώπους που είναι πολύ προσεκτικά επιλεγμένοι. Εγώ σ’ αυτό το τμήμα του έργου θα γράψω τα μουσικά περάσματα από το ένα ποίημα στο άλλο. Εκεί δεν θα χρησιμοποιήσω δικές μου μελωδίες, αλλά θα διαλέξω μελωδικά θέματα, από αγαπημένους ύμνους της Παναγίας».

Σκοπός αυτής της συζήτησης ήταν από την αρχή να αναφερθούμε στο μέλλον και όχι στο πλούσιο μουσικό παρελθόν του Χρήστου Λεοντή που είναι λίγο ή πολύ γνωστό, χιλιοτραγουδισμένο και καταξιωμένο στη συνείδηση και των πιο απαιτητικών ακροατών. Ο συνθέτης αναφέρθηκε σ’ αυτό το μέλλον σχολιάζοντας παράλληλα την τρέχουσα πραγματικότητα: «Υπάρχει αυτή τη στιγμή μία τρέχουσα νοοτροπία. Η νοοτροπία της παραίτησης και της απαξίας και για να το πω με πιο σκληρό τρόπο, της χυδαιότητας και της ασχήμιας. Απ’ την άλλη μεριά, υπάρχει πάρα πολύς κόσμος, ο οποίος λόγω αξιοπρέπειας και ήθους δεν «βγαίνει» μπροστά. Δεν μπορείς σ’ ένα θρασίμι να υψώσεις τη φωνή, παρά μόνο να προσπαθήσεις να πεις με χαμηλούς τόνους, αυτό που θεωρείς σωστό κι ανθρώπινο σε ανθρώπους που έχουν αυτιά, που θέλουν να ακούσουν. Να δώσεις το μήνυμα και σ’ άλλους ανθρώπους που κάτι περιμένουν: Ξέρετε; Δεν έχουμε χαθεί , εδώ είμαστε μη φοβάστε! Κρατείστε το κουράγιο σας, δεν είστε μόνοι! Αυτό προσπαθώ να κάνω. Αν πάνε όλα καλά, το καλοκαίρι στο Ηρώδειο θα παρουσιάσω δύο έργα, την Κατάσταση πολιορκίας του Μίκη Θεοδωράκη και το Καπνισμένο τσουκάλι. Θεωρώ ότι αυτά τα δύο έργα εκφράζουν με απόλυτο τρόπο την αντίδραση ενός ολόκληρου λαού σε μια κατάσταση ανελευθερίας. Εμείς εκείνη την ώρα, ο Μίκης κι εγώ, εκφράζαμε, όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε, αυτό που πίστευε και ήθελε ένας ολόκληρος λαός. Παρουσιάζοντας πάλι αυτά τα έργα θέλω να πω, ότι δεν είναι ντροπή να λες ότι αγωνίστηκες. Με την απαξία που επικρατεί σήμερα, θεωρείται ντροπή να παλεύεις για ιδέες και αξίες, όπως είναι η αξιοπρέπεια, η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η αλληλεγγύη, χωρίς να περιμένεις υλικό αντάλλαγμα. Θέλω, με τις όποιες μικρές μου δυνάμεις, να θυμίσω στους ανθρώπους ότι η ανοχή πρέπει να έχει και ένα όριο. Μια και νιώθω, ότι χάνονται οι «αρμονικές» της ζωής. Και είναι αυτές οι αρμονικές που δίνουν όλη τη γλύκα και την ομορφιά στη μουσική και τη ζωή».

Η ώρα είναι περασμένα μεσάνυχτα. Καθώς βγαίνουμε απ’ το σπίτι ένα αεράκι δροσίζει τα πρόσωπά μας. Είμαστε ανάλαφροι και αισιόδοξοι, μπολιασμένοι με το πάθος αυτού του ανθρώπου, που ανταποκρίθηκε στο «μύθο» που είχαμε γι’ αυτόν και η πραγματικότητά του τον ξεπέρασε. Τώρα καταλαβαίνουμε ότι η ψυχή της μουσικής του είναι η δική του ψυχή φτιαγμένη από τα ίδια υλικά, τα αιώνια υλικά της δημιουργίας, που άφθονα διαθέτει ο εξαίρετος κύριος Λεοντής. Μέρες αργότερα άκουγα τον απόηχο της φωνής του:
«Είμαστε εδώ μη φοβάστε!»

14 Οκτωβρίου 2010

τεύχος 38 (2010) - Λαυρέντης Μαχαιρίτσας




Tεύχος 38, Σεπτέμβριος 2010

Περιεχόμενα



Θούριος Ίππος, της Στέλλας Βλαχογιάννη

Φωτορεπορτάζ από τη διήμερη συνάντηση για τον Νίκο Ξυλούρη στα Ανώγεια

Δημήτρης Μητρόπουλος (1896 – 1960). Πενήντα χρόνια απουσίας, του Γιώργου Μονεμβασίτη

Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, του Τάσου Καραντή

Θέμης Καραμουρατίδης, του Σπύρου Αραβανή

Κώστας Λειβαδάς, του Τάσου Καραντή

Γιώργος Βασιλάκης, του Χρόνη Πλατίνου

Βασίλης Νικολαϊδης, του Αλέξη Βάκη

Ο ζωγράφος Τάκης Σιδέρης, του Γιώργου Αλτή

Τ’ αυτόγραφα, του Δημήτρη Μπαγιέρη

Νάντια Κωνσταντοπούλου, του Δημήτρη Βάκη

Ο αγνοημένος, μεγάλος τραγουδιστής Δημήτρης Ρουμελιώτης, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη

Σταμάτης και Γιάννης Μπαρδάνης (Σταματογιάννης), του Νίκου Μητρογιανόπουλου

Τραγούδια «αφιερωμένα εξαιρετικά», του Θόδωρου Βαλσαμίδη

Ο λαϊκός βιολιστής Γιώργος Αραπάκης, του Παναγιώτη Γερογιάννη

Ήρωες της εποχής του ορείχαλκου, του Γιώργου Δαρεβέλη

Πίσω απ΄ τα όργανα: Αλέκος Ορφανός, του Γιώργου Αλτή

Περί τέχνης και τεχνολογίας, του Σπύρου Κουρκουνάκη

Ακροάσεις

Αναγνώσεις


τεύχος 37 (2010) - Δήμος Μούτσης


Τεύχος 37

Απρίλιος – Ιούνιος 2010


Περιεχόμενα
- Αφιέρωμα στον Γιάννη Νεγρεπόντη 1930 - 1991 Επιμέλεια: Αλέξης Βάκης, Θανάσης Συλιβός, Μαρία Δελλατόλα
- Η οικογένεια Ξυνοτρούλια από τις αρχές του 2ου αιώνα μέχρι την Απελευθέρωση, του Μενέλαου Ξυνοτρούλια
- Η στρατολόγηση στα Αετόπουλα της Αντίστασης, του Ηρακλή Καρυώτη
- Ο Γιάννης Νεγρεπόντης των γραμμάτων, της Δήμητρας Δημητρά
- Οι γόνιμες δεκαετίες του ΄60 και ΄70, του Μενέλαου Ξυνοτρούλια
- Ο Χρήστος Λεοντής για τον Γιάννη Νεγρεπόντη
- Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης για τον Γιάννη Νεγρεπόντη
- Ο Γιάννης Νεγρεπόντης και οι ιδεολογικοπολιτικές ζυμώσεις της εξορίας, του Τάκη Ιατρού
- Ο Γιάννης Μπανιάς για τον Γιάννη Νεγρεπόντη
- «Περί ρατσισμού». Ανέκδοτο κείμενο του Γιάννη Νεγρεπόντη
- Δισκογραφία Γιάννη Νεγρεπόντη, του Βαγγέλη Αρναουτάκη
-----


•Θούριος Ίππος, της Στέλλας Βλαχογιάννη
•Μαρία Λούκα, του Ηρακλή Οικονόμου
•Γιάννης Τσαρούχης. Σπουδή για πορτραίτο
•Δήμος Μούτσης, του Σταύρου Γ. Καρτσωνάκη
•Ζωή Τηγανούρια, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
•Νίκος Μαμαγκάκης. Το τραγούδι του Μπελογιάννη και της Έλλης Παππά
•Ελένη Πέτα – Κώστας Ζευγαδέλης – Γιώτα Βασιλακοπούλου, του Τάσου Π. Καραντή
•Πέτρος Πανδής, της Τούλας Καρώνη
•Θέμης Ανδρεάδης, του Αλέξη Βάκη
•Απολλώνειος Χορωδία Ν. Ιωνίας Μαγνησίας, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
•Λάμπρος Λιάβας. Το χρονικό του ελληνικού τραγουδιού
•Για τον ψηφιακό διαμοιρασμό στο διαδίκτυο, του Δημήτρη Βάκη
•Τα κρυμμένα ονόματα, του Θόδωρου Βαλσαμίδη
•Κώστας Μουστάκας, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
•Πίσω από τα όργανα: Νίκος Κατσίκης, του Κώστα Χριστίδη
•Ακροάσεις, της Στέλλας Βλαχογιάννη

13 Οκτωβρίου 2010

τεύχος 36 (2010) - Νίκος Ξυλούρης


Τεύχος 36 Iανουάριος - Μάρτιος 2010

Περιεχόμενα

Αφιέρωμα στο Νίκο Ξυλούρη
Επιμέλεια: Θανάσης Συλιβός
Γράφουν: Ηλίας Ανδριόπουλος, Σπύρος Αραβανής, Αλέξης Βάκης, Δημήτρης Βάκης, Θόδωρος Βαλσαμίδης, Αγάπη Καλομοίρη, Σταύρος Γ. Καρτσωνάκης, Σπύρος Κουρκουνάκης, Γρηγόρης Παπαδογιάννης

  • Νίκος Ξυλούρης 1936 – 1980. Ο λυράρης και ο τραγουδιστής. Ένα βιογραφικό του Αρχάγγελου της Κρήτης, που γράφτηκε με τη συνεργασία του γιου του, Γιώργου Ξυλούρη
  • Ουρανία Ξυλούρη: «Ο Νίκος μπορούσε να ξεσηκώνει τον κόσμο
  • Ο Γιάννης Ξυλούρης (Ψαρογιάννης) μιλά για τον αδελφό του Νίκο
  • Ο Νίκος Ξυλούρης στον αστερισμό του Γιάννη Μαρκόπουλου και του Σταύρου Ξαρχάκου
  • Νίκος Ξυλούρης – Περί απωλειών
  • Ο Νίκος Ξυλούρης του Χρήστου Λεοντή
  • Ο Χριστόδουλος Χάλαρης για τον Νίκο Ξυλούρη
  • Ο Νίκος Ξυλούρης στο Σάλπισμα του Λουκά Θάνου
  • Νίκος Ξυλούρης ο Ραψωδός
  • Τα χρόνια στην Κρήτη. Φωτογραφικό οδοιπορικό
  • Νίκος Ξυλούρης, η αθωότητα των παιδικών μας χρόνων
  • Για τον Νίκο Ξυλούρη …υπήρχε ένας που δεν καθόταν ήσυχος.
  • Τριάντα χρόνιαι τώρα τ΄αηδόνι δε λαλεί
  • Δισκογραφία Νίκου Ξυλούρη
-----
  • Θούριος Ίππος, της Στέλλας Βλαχογιάννη
  • Ο μύστης Γιάννης Χρήστου. 40 χρόνια από το ταξίδι του, του Αντώνη Περιβολάκη.
  • Ηρακλής Κοντός, του Τάσου Π. Καραντή
  • Μιχάλης Τρίμης – Άρχοντας της αρμόνικας
  • Τα λαϊκά τραγούδια του Κώστα Γιαννίδη, των Γιώργου Αθητάκη – Γιώργου Ξαγοράρη
  • Μανώλης Χιώτης. Πρόδρομος ή προδότης; του Θανάση Σκαμνάκη
  • Ακροάσεις, της Στέλλας Βλαχογιάννη

11 Οκτωβρίου 2010

τεύχος 35 (2009) - Παντελής Θαλασσινός - Δήμος Αβδελιώδης - Βαγγέλης Γιαννάκης




Τεύχος 35 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009
Περιεχόμενα

Θούριος Ίππος, της Στέλλας Βλαχογιάννη
O Αριστοφάνης του Λεοντή, ο Λεοντής του Αριστοφάνη,
του Ηρακλή Οικονόμου
Δήμος Μούτσης – Ταξιδιώτης του παντός, της Στέλλας Βλαχογιάννη
Γιώργος Φακανάς, του Αντώνη Περιβολάκη
Κώστας Μακεδόνας, του Τάσου Π. Καραντή
Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου – Τα παραμύθια της ευτυχίας,
του Σπύρου Κουρκουνάκη
Παντελής Θαλασσινός – Δήμος Αβδελιώδης – Βαγγέλης Γιαννάκης,
της Κατερίνας Πατεράκη
Μιχάλης Χασαπάκης, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
Νίκη Καμπά, του Τάσου Κουτσοθανάση
Ο Νίκος Γκάτσος στον ημερήσιο τύπο, του Σταύρου Καρτσωνάκη
Ζυλιέτ Γκρεκό, της Τούλας Καρώνη
Γιάννης Λεμπέσης: «Νέο σκηνικό στην πιάτσα», του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
Λάκης Χαλκιάς – Βαγγέλης Κορακάκης, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
Ελληνίδες συνθέτριες, του Θόδωρου Βαλσαμίδη
Πίσω απ΄ τα όργανα: Γιώργος Οικονομίδης, του Γιώργου Αλτή
Ακροάσεις, της Στέλλας Βλαχογιάννη

ΕΝΘΕΤΟ
Εξώφυλλα και αναμνήσεις από τις 45 στροφές
Δίσκοι του Μίκη Θεοδωράκη που κυκλοφόρησαν στο εξωτερικό

10 Οκτωβρίου 2010

τεύχος 34 (2009) - Σοφία Παπάζογλου


Τεύχος 34
ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2009


Περιεχόμενα


•Θούριος Ίππος, της Στέλλας Βλαχογιάννη
•Οι γιορτές του Ενιπέα και της Φολόης
•Ο μεγάλος Έλληνας και οικουμενικός ποιητής Γιάννης Ρίτσος, του Αντρέα Παγουλάτου
•«Γάλλος δρομέας» - Ένα σημείωμα για τον Λάκη Καραλή, του Δημήτρη Βάκη
•«Ο θίασος» - Το σάουντρακ μιας εποχής, των Ηρακλή Οικονόμου και Μάκη Γκαρτζόπουλου
•Κώστας Σμοκοβίτης, του Τάσου Π. Καραντή
•Λευτέρης Παπαδόπουλος – Μια προσέγγιση στην 50χρονη διαδρομή του σπουδαίου στιχουργού, της Στέλλας Βλαχογιάννη
•Μαρία Φωτίου, του Τάσου Π. Καραντή
•Ο Νίκος Καπλάνης μιλάει για τον πατέρα του, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
•Σοφία Παπάζογλου, του Τάσου Π. Καραντή
•Ματ σε 2 υφέσεις, του Βασίλη Κριμπά
•Μανώλης Καρπάθιος, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
•Γιώργης Κουμιώτης, του Λευτέρη Μαυρογιαννάκη
•«Έρως» στη Νάξο: η λαϊκή μουσική σκηνή του Γιάννη Σαλτή, του Νίκου Μητρογιαννόπουλου
•Μια συνεργασία για να ΄ναι συνεργασία;», του Σπύρου Κουρκουνάκη
•Ημερολόγιο τραγουδιών ή αλλιώς τραγούδια με …ημερομηνία, του Θόδωρου Βαλσαμίδη
•Γιώργος Ζαμπέτας – Δημήτρης Χριστοδούλου: Νυχτερινοί διάλογοι, του Αντώνη Πετράτου
•Τα 28 χρόνια του Καφέ Σαντάν στο Βόλο (β΄μέρος), του Αλέξη Βάκη
•Πίσω απ΄ τα όργανα: Τάσος Καρακατσάνης, του Γιώργου Αλτή
•Αναγνώσεις
•Ακροάσεις


ΕΝΘΕΤΟ
Εξώφυλλα και αναμνήσεις από τις 45 στροφές
Παιδικά παραμύθια

09 Οκτωβρίου 2010

τεύχος 33 (2009) - Λένα Πλάτωνος


Τεύχος 33
ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2009



Περιεχόμενα

• Το ιστορικό γεγονός Λένα Πλάτωνος, της Στέλλας Βλαχογιάννη
• Αντρέας Παγουλάτος, του Θανάση Συλιβού
• Οι –διακριτές- έννοιες του συνθέτη και του τραγουδοποιού στο σημερινό περιβάλλον, του Αλέξη Βάκη
• Λαλητάδες, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
• Η Κρητική μουσική και η Μούσα η Πολύτροπος, του Κωστή Μουδάτσου
• Νεοκλής Νεοφυτίδης, του Τάσου Π. Καραντή
• Λένα Πλάτωνος, του Αντώνη Περιβολάκη
• Τα ημερολόγια της Λένας Πλάτωνος της Στέλλας Βλαχογιάννη
• Λένα Πλάτωνος – Μια τόσο μακρινή απουσία… Μια αναδρομή, του Σταύρου Καρτσωνάκη
• Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης: πολιτισμική γέφυρα μεταξύ δύο εποχών, του Γιώργου Πολ. Παπαδάκη
• Κώστας Καπλάνης: Το «Μινόρε της αυγής», του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
• Η Σάμος στις 78 στροφές, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
•Χρήστος Τσιούνης, του Νίκου Μητρογιαννόπουλου
• Τα 28 χρόνια του Καφέ Σαντάν και άλλες βολιώτικες ιστορίες, του Αλέξη Βάκη
• Είκοσι δίσκοι του χτες γεμάτοι καλοκαίρια, του Θόδωρου Βαλσαμίδη
• Τα πουλιά στη λαϊκή μούσα, του Ανδρέα Καρζή
• Ένα πρόγραμμα, για να ΄ναι πρόγραμμα, του Σπύρου Κουρκουνάκη
• Απόστολος Χατζηχρήστος, του Ηλία Βολιότη – Καπετανάκη
• Ο συσχετισμός Αρμένικης φορεσιάς και χορού, του Αγκόπ Τζελαλιάν
• Ακροάσεις

ΕΝΘΕΤΟ
Εξώφυλλα και αναμνήσεις

Λένα Πλάτωνος